Hytaý dünýä döwletine öwrüldi, ýöne munuň nähili bolup geçendigi we manysy barada jedeller gaty az.Köpler Hytaýyň ösüş modelini eksport edýär we beýleki ýurtlara ýükleýär diýip hasaplaýarlar.Chineseöne hytaý kompaniýalary ýerli oýunçylar we edaralar bilen hyzmatdaşlyk etmek, ýerli we adaty görnüşlere, kadalara we tejribelere uýgunlaşmak we siňdirmek arkaly öz gatnaşygyny giňeldýärler.
“Ford Karnegi” gaznasynyň köp ýyllyk sahy serişdesi netijesinde dünýäniň ýedi sebitinde - Afrika, Merkezi Aziýa, Latyn Amerikasy, Eastakyn Gündogar we Demirgazyk Afrika, Pacificuwaş ummany, Günorta Aziýa we Günorta-Gündogar Aziýada işleýär.Gözleg we strategiki ýygnaklaryň utgaşdyrylmagy arkaly taslama bu çylşyrymly dinamikany, şol sanda Hytaý kompaniýalarynyň Latyn Amerikasyndaky ýerli zähmet kanunlaryna uýgunlaşýandygyny we Hytaý banklarynyň we gaznalarynyň Günorta-Gündogar Aziýada we Merkezi Aziýada adaty yslam maliýe we karz önümlerini öwrenýändigini öz içine alýar. .Gündogar we hytaý aktýorlary ýerli işçilere Merkezi Aziýada hünärlerini ýokarlandyrmaga kömek edýär.Localerli hakykatlara uýgunlaşýan we işleýän Hytaýyň bu uýgunlaşma strategiýalary, günbatar syýasatçylary tarapyndan aýratyn üns berilmeýär.
Netijede, taslama Hytaýyň dünýädäki ornuna düşünmegi we ara alyp maslahatlaşmagy giňeltmegi we innowasion syýasy ideýalary döretmegi maksat edinýär.Bu, ýerli aktýorlara öz jemgyýetlerini we ykdysadyýetlerini goldamak üçin Hytaýyň energiýalaryny has gowy ýaýratmaga, Günbataryň dünýädäki gatnaşygy, esasanam ösýän ýurtlarda sapak bermegine, Hytaýyň öz syýasy jemgyýetine Hytaýyň tejribesinden öwrenmegiň dürlüligini öwrenmegine kömek edip biler we mümkin azaldar. sürtülme.
Benin bilen Hytaýyň arasyndaky işewür gepleşikler iki tarapyň hem Hytaýda we Afrikada işewür gatnaşyklaryň dinamikasyna nädip seredip boljakdygyny görkezýär.Beninde hytaýlylar we ýerli işgärler hytaýly we Benin telekeçileriniň arasyndaky işewür gatnaşyklary çuňlaşdyrmaga gönükdirilen söwda merkezini döretmek baradaky şertnama boýunça uzaga çeken gepleşiklere gatnaşdylar.Strategiki taýdan Beniniň esasy ykdysady şäheri Kotonoda ýerleşýän bu merkez, diňe bir Beninde däl, eýsem Günbatar Afrika sebtinde, esasanam giň we ösýän sebitde Hytaýyň işewür gatnaşyklarynyň merkezi bolup hyzmat edip, maýa goýumlaryny we lomaý söwdany ösdürmegi maksat edinýär. goňşy Nigeriýanyň bazary.
Bu makala, 2015-nji ýyldan 2021-nji ýyla çenli Beninde geçirilen özboluşly gözleglere we meýdan işlerine, şeýle hem paralel deňeşdirme tekst derňewine, şeýle hem meýdançadan öňki söhbetdeşliklere we yzarlamalara mümkinçilik berýän awtorlar tarapyndan baglaşylan taslamalara we gutarnykly şertnamalara esaslanýar.-up.Öňdebaryjy gepleşikler, Benin telekeçileri we Hytaýda Beniniň öňki talyplary bilen söhbetdeşlik.Bu resminama, hytaý we Benin häkimiýetleriniň merkeziň döredilmegi barada nähili gepleşik geçirendiklerini, hususan-da Benin häkimiýetleriniň hytaý gepleşiklerini ýerli Beniniň zähmet, gurluşyk we hukuk kadalaryna uýgunlaşdyrandygyny we hytaýly kärdeşlerine basyş edendigini görkezýär.
Bu taktika gepleşikleriň adatdakysyndan has uzaga çekýändigini aňladýardy.Hytaý bilen Afrikanyň arasyndaky hyzmatdaşlyk köplenç çalt gepleşikler bilen häsiýetlendirilýär, bu soňky şertnamada düşnüksiz we adalatsyz şertlere sebäp bolup biljekdigi sebäpli käbir ýagdaýlarda zyýanlydygyny subut etdi.Benin Hytaý işewürlik merkezindäki gepleşikler, dürli hökümet bölümleri bilen utgaşdyrmak üçin işlemek üçin wagt sarp edip, ýokary hilli infrastruktura we bar bolan bina, zähmet, daşky gurşaw bilen has gowy netijelere ýetip biljekdiginiň gowy mysalydyr. we iş düzgünleri.we Hytaý bilen gowy ikitaraplaýyn gatnaşyklary saklamak.
Söwdagärler, täjirler we täjirler ýaly hytaý we afrikaly döwlete degişli däl guramalaryň arasyndaky söwda gatnaşyklaryny öwrenmek, köplenç hytaý kompaniýalarynyň we migrantlarynyň harytlary we harytlary import etmegine we ýerli Afrika kärhanalary bilen bäsleşmegine ünsi jemleýär.Emma Hytaý-Afrika işewür gatnaşyklarynyň “paralel” toplumy bar, sebäbi Giles Mohan we Ben Lambertiň aýdyşy ýaly “köp Afrika hökümetleri Hytaýy ykdysady ösüşde we re regimeimiň kanunylygynda potensial hyzmatdaş hökmünde görýärler.şahsy we işewürligi ösdürmek üçin peýdaly çeşmeler hökmünde Hytaýa serediň. ”1 Hytaýda harytlaryň Afrikada bolmagy hem artýar, bir bölegi afrikaly täjirleriň Hytaýdan Afrika ýurtlarynda satylýan harytlary satyn almagy bilen baglanyşykly.
Bu işewür gatnaşyklar, esasanam Günbatar Afrikanyň Benin ýurdunda gaty öwrediji.2000-nji ýyllaryň ortalarynda Hytaýda we Beninde ýerli býurokratlar söwda ýeňilleşdiriş hyzmatlaryny, çärelerini hödürlemek arkaly iki tarapyň arasynda ykdysady we söwda gatnaşyklaryny ösdürmäge gönükdirilen ykdysady we ösüş merkezini (ýerli söwda merkezi hökmünde tanalýar) döretmek barada gepleşik geçirdiler. .ösüş we beýleki baglanyşykly hyzmatlar.Şeýle hem Merkez, esasan resmi däl ýa-da ýarym resmi bolan Benin bilen Hytaýyň arasyndaky işewür gatnaşyklary resmileşdirmäge kömek edýär.Strategiki taýdan Beniniň esasy ykdysady merkezi bolan Kotonoda, şäheriň esasy portuna ýakyn ýerde ýerleşýän bu merkez, Beninde we Günbatar Afrikada, esasanam goňşy ýurtlaryň iri we ösýän bazarynda hytaý kärhanalaryna hyzmat etmegi maksat edinýär.Maýa goýumlarynyň we lomaý söwdanyň ösmegine itergi bermek.Nigeriýada.
Bu hasabatda Hytaýyň we Beniniň häkimiýetleriniň Merkeziň açylmagynyň şertleri we hususan-da Benin häkimiýetleriniň hytaý gepleşikçilerini Beniniň ýerli zähmet, gurluşyk, hukuk ülňüleri we kadalaryna nädip uýgunlaşdyrandygy öwrenilýär.Hytaý gepleşikleri, adatdakysyndan has uzyn gepleşikler Beniniň işgärlerine düzgünleri has netijeli ýerine ýetirmäge mümkinçilik berýär diýip hasaplaýarlar.Bu derňew, afrikalylaryň diňe bir köp erk-islegine eýe bolman, eýsem Hytaý bilen gatnaşyklardaky assimetriýa garamazdan, möhüm gepleşiklerde hakyky dünýäde nähili işleýändigine seredýär.
Afrika işewür liderleri Benin bilen Hytaýyň arasyndaky ykdysady gatnaşyklary çuňlaşdyrmakda we ösdürmekde möhüm rol oýnaýarlar, Hytaý kompaniýalarynyň yklymda işjeň gatnaşmagyndan diňe peýdalanýanlar däldigini üpjün edýärler.Bu iş merkeziniň mysaly, Hytaý bilen söwda şertnamalary we degişli infrastruktura gepleşiklerine gatnaşýan afrikaly gepleşikçiler üçin gymmatly sapaklar berýär.
Soňky ýyllarda Afrika bilen Hytaýyň arasyndaky söwda we maýa goýum akymlary ep-esli artdy.2009-njy ýyldan bäri Hytaý Afrikanyň iň uly ikitaraplaýyn söwda hyzmatdaşy bolup durýar.3 Birleşen Milletler Guramasynyň (BMG) Söwda we ösüş konferensiýasynyň iň soňky global maýa goýum hasabatyna görä, Hytaý 2019-njy ýylda Gollandiýadan, Angliýadan we Fransiýadan soň Afrikada dördünji orunda durýar (GDIMG boýunça). 2019-njy ýylda 35 milliard dollar 2019-njy ýylda 44 milliard dollara ýetdi. 5
Şeýle-de bolsa, resmi söwda we maýa goýum akymlaryndaky bu ýokarlanmalar Hytaý bilen Afrikanyň arasyndaky ykdysady gatnaşyklary giňeltmegiň göwrümini, güýjüni we tizligini görkezmeýär.Sebäbi köplenç köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ünsüni özüne çekýän hökümetler we döwlet kärhanalary (SOE) bu tendensiýalary herekete getirýän ýeke-täk oýunçy däl.Aslynda, Hytaý-Afrika işewür gatnaşyklarynda barha çylşyrymlaşýan oýunçylar, köp sanly hususy hytaý we afrikaly oýunçylary, esasanam KOK-lary öz içine alýar.Resmi guramaçylykly ykdysadyýetde, ýarym resmi ýa-da resmi däl şertlerde işleýärler.Döwlet işewürlik merkezlerini döretmegiň maksadynyň bir bölegi, bu işewür gatnaşyklary ýeňilleşdirmek we düzgünleşdirmek.
Afrika ýurtlarynyň köpüsi ýaly Beniniň ykdysadyýeti güýçli resmi däl pudak bilen häsiýetlendirilýär.Halkara Zähmet Guramasynyň habaryna görä, 2014-nji ýyla çenli Saharanyň günortasyndaky Afrikadaky on işçiniň sekizisi diýen ýaly “gowşak işde”.6 Şeýle-de bolsa, Halkara Walýuta Gaznasynyň (HPG) gözlegine görä, resmi däl ykdysady işjeňlik durnukly salgyt binýadyna mätäç bolan ösýän ýurtlarda salgyt salmagy düýpli çäklendirýär.Bu, bu ýurtlaryň hökümetleriniň resmi däl ykdysady işjeňligiň derejesini has takyk ölçemäge we önümçiligi resmi däl sektora nädip geçirmelidigini öwrenmäge gyzyklanýandygyny görkezýär.7 Netijede, resmi we resmi däl ykdysadyýete gatnaşyjylar Afrika bilen Hytaýyň arasyndaky işewür gatnaşyklary çuňlaşdyrýarlar.Diňe hökümetiň roluna gatnaşmak bu hereket zynjyryny düşündirmeýär.
Mysal üçin, Afrikada gurluşyk, energiýa, oba hojalygy, nebit we gaz ýaly ugurlarda işleýän iri Hytaý döwlet kärhanalaryndan başga-da birnäçe möhüm oýunçylar bar.Hytaýyň welaýat SOE-leri hem Pekindäki merkezi häkimiýetleriň ygtyýaryndaky uly SOE-ler bilen deň hukuklara we bähbitlere eýe bolmasa-da, esasanam Döwlet aktiwlerine gözegçilik we dolandyryş boýunça Döwlet geňeşi ýaly faktorlara eýe.Şeýle-de bolsa, bu welaýat oýunçylary dag-magdan, derman, nebit we ykjam aragatnaşyk ýaly birnäçe möhüm Afrika pudaklarynda bazar paýyna eýe bolýar.8 Bu welaýat firmalary üçin halkaralaşmak, Hytaýyň içerki bazaryndaky iri merkezi SOE-lerden artýan bäsdeşlikden gaça durmagyň bir usulydy, emma täze daşary ýurt bazarlaryna girmek hem öz işini ösdürmegiň usulydyr.Döwlet eýeçiligindäki bu kärhanalar köplenç Pekin tarapyndan görkezilen merkezi meýilnamalaşdyryş bolmazdan köplenç özbaşdak işleýär.9
Beýleki möhüm aktýorlaram bar.Merkezi we welaýat derejesinde Hytaýyň döwlet kärhanalaryndan başga-da, Hytaýyň hususy kärhanalarynyň uly torlary ýarym resmi ýa-da resmi däl transmilli torlar arkaly Afrikada hem işleýär.Günbatar Afrikada Gana, Mali, Nigeriýa we Senegal ýaly ýurtlarda köp sebitde döredildi.10 Bu hususy hytaý kompaniýalary Hytaý bilen Afrikanyň arasyndaky söwda gatnaşyklarynda barha möhüm rol oýnaýar.Gatnaşan kompaniýalaryň ululygyna garamazdan, köp analizler we teswirler bu hytaýly oýunçylaryň, şol sanda hususy kompaniýalaryň roluny görkezýär.Şeýle-de bolsa, Afrikanyň hususy pudagy öz ýurtlary bilen Hytaýyň arasyndaky söwda gatnaşyklaryny işjeňleşdirýär.
Hytaý harytlary, esasanam dokma önümleri, mebel we sarp ediş harytlary Afrikanyň şäher we oba bazarlarynda hemme ýerde bar.Hytaý Afrikanyň iň uly söwda hyzmatdaşyna öwrülensoň, bu önümleriň bazardaky paýy günbatar ýurtlaryndaky şuňa meňzeş önümlerden birneme ýokarydy.on bir
Afrika işewür liderleri Hytaýda harytlaryň Afrikada paýlanmagyna möhüm goşant goşýarlar.Degişli üpjünçilik zynjyrynyň ähli derejelerinde import edijiler we paýlaýjylar hökmünde bu sarp ediş önümlerini Hytaýyň we Gonkongyň dürli sebitlerinden, soňra bolsa Kotonou (Benin), Lome (Togo), Dakar (Senegalda) we Akkra (in Gana) we ş.m. 12 Hytaý bilen Afrikanyň arasyndaky barha dykyz söwda ulgamynda esasy rol oýnaýarlar.
Bu hadysa taryhy taýdan baglanyşyklydyr.1960-70-nji ýyllarda garaşsyzlykdan soňky käbir Günbatar Afrika ýurtlary Kommunistik partiýanyň ýolbaşçylygyndaky Hytaý Halk Respublikasy bilen diplomatik gatnaşyklaryny ýola goýdy we Pekiniň daşary ýurtlardaky hyzmatdaşlygy maksatnamasy düzülende Hytaý harytlary ýurda guýuldy.Bu harytlar ýerli bazarlarda köpden bäri satylýar we gazanylan girdejiler ýerli ösüş taslamalary üçin gaýtadan ulanylýar.13
Africanöne bu ykdysady amallara, esasanam talyplara Afrika kärhanalaryndan başga-da, afrikaly döwlete degişli bolmadyk beýleki gatnaşyjylar hem gatnaşýarlar.1970-nji we 1980-nji ýyllarda Hytaýyň Günbatar Afrika ýurtlarynyň birnäçesiniň hökümetleri bilen diplomatik gatnaşyklary afrikaly talyplara Hytaýda okamak üçin stipendiýa berilmegine sebäp bolansoň, bu maksatnamalary gutaran käbir afrikalylar öz ýurtlaryna Hytaý harytlaryny eksport edýän kiçi kärhanalary döretdiler. ýerli inflýasiýanyň öwezini dolmak üçin sargyt..on dört
Emma hytaý harytlarynyň Afrika ykdysadyýetine importynyň giňelmegi fransuz dilli Afrika aýratyn täsir etdi.Munuň bir sebäbi, bir wagtlar fransuz frankyna (häzirki ýewro bilen bellenen) umumy sebit walýutasy bolan CFA frankynyň (CFA franky hem diýilýär) Günbatar Afrika wersiýasynyň bahasynyň üýtgemegi bilen baglanyşykly.1994 Jemgyýet frankynyň ýarysy hümmetsizlenenden soň, walýutanyň hümmeti sebäpli import edilýän Europeanewropa sarp ediş harytlarynyň bahalary iki esse ýokarlandy we Hytaýyň sarp ediş harytlary bäsdeşlige ukyply boldy.15 hytaýly we afrikaly işewür adam, şol sanda täze kompaniýalar bu döwürde Hytaý bilen Günbatar Afrikanyň arasyndaky söwda gatnaşyklaryny has-da çuňlaşdyrdylar.Bu ösüşler afrikaly maşgalalara afrikaly sarp edijilere Hytaýda öndürilen önümleriň has giň görnüşini hödürlemäge kömek edýär.Netijede, bu tendensiýa häzirki wagtda Günbatar Afrikada sarp ediş derejesini çaltlaşdyrdy.
Hytaý bilen Günbatar Afrika ýurtlarynyň birnäçesiniň arasyndaky işewür gatnaşyklaryň seljermesi afrikaly telekeçileriň ýerli bazarlaryny gowy bilýändikleri sebäpli Hytaýdan haryt bazary gözleýändigini görkezýär.Mohan we Lampert “Ganaly we Nigeriýaly telekeçiler Hytaýdan sarp ediş harytlaryny, hyzmatdaşlary, işçileri we esasy harytlary satyn almak arkaly hytaýlylaryň gatnaşmagyny höweslendirmekde has gönüden-göni rol oýnaýarlar" -diýdi.iki ýurtda.Beýleki bir tygşytlaýjy strategiýa, enjamlaryň gurulmagyna gözegçilik etmek we ýerli tehnikleri şeýle enjamlary işletmek, goldamak we bejermek üçin hytaýly tehnikleri işe almak.Gözlegçi Mario Estebanyň belleýşi ýaly, käbir afrikaly oýunçylar “öndürijiligi ýokarlandyrmak we ýokary hilli harytlar we hyzmatlar bilen üpjün etmek üçin hytaýly işçileri işjeň işe alýarlar.” 17
Mysal üçin, nigeriýaly telekeçiler we işewür liderler paýtagt Lagosdaky Çinatown söwda merkezini açdylar, hytaýly immigrantlar Nigeriýany söwda üçin ýer hökmünde görüp bilerler.Mohan we Lampertiň pikiriçe, bilelikdäki kärhananyň maksady “hytaýly telekeçileri Lagosda zawodlary açmak, şeýlelik bilen iş ýerleri döretmek we ykdysady ösüşi goldamak”.Ösüş.Benini öz içine alýan beýleki Günbatar Afrika ýurtlary.
12,1 million ilatly fransuz dilli Benin Hytaý bilen Günbatar Afrikanyň arasyndaky barha ýakynlaşýan söwda dinamikasynyň gowy beýanydyr.19 1960urt (öňki Dahomey) 1960-njy ýylda Fransiýadan garaşsyzlyk gazandy we soňra Hytaý Halk Respublikasy bilen Hytaý Respublikasynyň (Taýwan) diplomatik taýdan ykrar edilmeginiň arasynda 1970-nji ýyllaryň başyna çenli üýtgäpdi.Benin 1972-nji ýylda kommunistik we sosialistik aýratynlyklary bilen diktatorlygy döreden Prezident Mathieu Kerek döwründe Hytaý Halk Respublikasy boldy.Hytaýyň tejribesinden öwrenmäge we öýde hytaý elementlerine öýkünmäge synanyşdy.
Hytaý bilen bu täze artykmaç gatnaşyk, Finiks welosipedleri we dokma önümleri ýaly Hytaý harytlaryna Benin bazaryny açdy.20 hytaýly telekeçi 1985-nji ýylda Beniniň Lokosa şäherinde Dokma senagaty birleşigini esaslandyrdy we bu kompaniýa goşuldy.Benin söwdagärleri oýnawaç we feýerwerk ýaly beýleki harytlary satyn almak we Benine getirmek üçin Hytaýa gidýärler.21 2000-nji ýylda Hytaý Krekunyň döwründe Beniniň iň uly söwda hyzmatdaşy hökmünde Fransiýanyň ornuny tutdy.Benin bilen Hytaýyň arasyndaky gatnaşyklar 2004-nji ýylda Hytaý theB-ni çalşyp, ýurduň iň uly söwda hyzmatdaşy hökmünde Hytaýyň liderligini berkitdi (1-nji diagramma serediň).ýigrimi iki
Has ýakyn syýasy gatnaşyklardan başga-da, ykdysady pikirler bu giňeldilen söwda usullaryny düşündirmäge kömek edýär.Hytaý harytlarynyň arzan bahasy, ýük daşamak we nyrhlar ýaly ýokary amal çykdajylaryna garamazdan Hytaýda öndürilen harytlary Benin söwdagärleri üçin özüne çekiji edýär.23 Hytaý, Benin söwdagärlerine dürli bahalarda dürli önümler hödürleýär we Benin söwdagärleri üçin çalt wiza gaýtadan işlemegi üpjün edýär, Şengen sebitindäki iş wizalaryny Benin (we beýleki Afrika) söwdagärleri üçin has amatly bolan Europeewropadan tapawutlylykda.24 Netijede, Hytaý köp Benin kompaniýasy üçin ileri tutulýan üpjünçi boldy.Aslynda, Benin telekeçileri we Hytaýyň öňki talyplary bilen geçirilen söhbetdeşliklere görä, Hytaý bilen iş salyşmagyň aňsatlygy Beninde hususy pudagyň giňelmegine we köp adamyň ykdysady işjeňlige sebäp bolmagyna sebäp boldy.25
Benin talyplary, talyp wizalaryny aňsatlyk bilen almakdan, hytaý dilini öwrenmekden we Hytaý bilen Beniniň gaýdyp gelmeginiň arasynda Benin bilen hytaýly işewürleriň arasynda (dokma kärhanalaryny goşmak bilen) terjimeçi hökmünde çykyş edýärler.Bu ýerli Benin terjimeçileriniň bolmagy hytaýly we daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň arasynda, şol sanda Afrikada-da bar bolan dil päsgelçiliklerini bölekleýin aýyrmaga kömek etdi.Beniýaly talyplar 1980-nji ýyllaryň başyndan bäri, esasanam, orta gatlak Hytaýda okamak üçin stipendiýa alyp başlaly bäri, afrikaly we hytaýly işewürleriň arasynda baglanyşyk bolup hyzmat edip gelýär.26
Talyplar şeýle wezipeleri ýerine ýetirip bilerler, sebäbi Pekindäki Benin ilçihanasy, Hytaýyň Benindäki ilçihanasyndan tapawutlylykda esasan syýasata jogapkär we söwda gatnaşyklaryna az gatnaşýan diplomatlardan we tehniki hünärmenlerden durýar.27 Netijede, Benindäki köp sanly talyp, Hytaýdaky zawodlary kesgitlemek we baha bermek, sahypalara girmegi ýeňilleşdirmek we Hytaýda satyn alnan harytlara degişli iş alyp barmak ýaly Beninde terjime we işewürlik hyzmatlaryny resmi däl üpjün etmek üçin ýerli kärhanalar tarapyndan hakyna tutulýar.Benin talyplary bu hyzmatlary Hytaýyň birnäçe şäherinde Foshan, Guanç Guangzhouou, Şantou, Şençzhenen, Wençzhouou, Sýamen we Yiwu bilen üpjün edýär, bu ýerde onlarça afrikaly telekeçi motosikl, elektronika we gurluşyk materiallaryndan süýji we oýunjaklara çenli ähli zady gözleýär.Dürli harytlar bilen üpjün edijiler.Beninli talyplaryň bu jemlenmegi, bu iş üçin aýratyn söhbetdeş bolan öňki talyplaryň habar bermegine görä, Kot-d'Iwuar, Kongo Demokratik Respublikasy, Nigeriýa we Togo ýaly hytaýly işewürler bilen Günbatar we Merkezi Afrikanyň beýleki telekeçileriniň arasynda köpri gurdy.
1980-nji we 1990-njy ýyllarda Hytaý bilen Beniniň arasyndaky söwda we söwda gatnaşyklary esasan iki ugur boýunça guruldy: resmi we resmi hökümet gatnaşyklary we resmi däl işewürlik ýa-da işewürlik gatnaşyklary.Benin Milli Iş berijiler Geňeşinden (Conseil National du Patronat Beninois) jogap berenler Benin Söwda-senagat palatasynda hasaba alynmadyk Benin kompaniýalarynyň gurluşyk materiallaryny we beýleki harytlary gönüden-göni satyn almak arkaly Hytaý bilen gatnaşyklarynyň ösmeginden has köp peýdalanandygyny aýtdy.29 Beniniň işewürlik pudagy bilen döredilen hytaý oýunçylarynyň arasyndaky bu täze gatnaşyk, Hytaýyň Beniniň ykdysady paýtagty Kotonoda hökümetara infrastruktura taslamalaryna hemaýat berip başlaly bäri hasam ösdi.Bu iri gurluşyk taslamalarynyň (hökümet binalary, ýygnak merkezleri we ş.m.) meşhurlygy Benin kompaniýalarynyň hytaý üpjün edijilerinden gurluşyk materiallaryny satyn almaga bolan gyzyklanmasyny artdyrdy.otuz
1990-njy ýyllaryň ahyrynda we 2000-nji ýyllaryň başynda Günbatar Afrikada bu resmi däl we ýarym resmi söwda Hytaýyň söwda merkezleriniň, şol sanda Beninde ösmegi bilen üsti ýetirildi.Localerli täjirler tarapyndan başlanan söwda merkezleri, Nigeriýa ýaly Günbatar Afrika ýurtlarynyň paýtagt şäherlerinde hem döräpdir.Bu merkezler afrikaly maşgalalara we kärhanalara hytaý harytlaryny köpçülikleýin satyn almak ukybyny giňeltmäge kömek etdi we käbir Afrika hökümetlerine resmi ykdysady we diplomatik gatnaşyklardan organiki taýdan bölünen bu söwda gatnaşyklaryny has gowy tertipleşdirmäge we düzgünleşdirmäge mümkinçilik berdi.
Benin hem muňa degişli däldir.Şeýle hem, Hytaý bilen işewür gatnaşyklary has gowy guramak we düzgünleşdirmek üçin täze guramalar döretdi.Iň oňat mysal, 2008-nji ýylda deňiz portunyň golaýyndaky Kotonou şäheriniň esasy iş etrabynda döredilen “Chinois de Développement Economique et Commercial au Benin”.Hytaýyň işewür merkezi Benin merkezi diýlip hem atlandyrylýan bu merkez, iki ýurduň arasynda resmi hyzmatdaşlygyň çäginde döredildi.
Gurluşyk 2008-nji ýyla çenli tamamlanmasa-da, on ýyl mundan ozal, Krekounyň döwründe, 1998-nji ýylyň ýanwar aýynda Pekinde Beninde Hytaýyň işewürlik merkezini döretmek niýeti barada deslapky düşünişmek memorandumy gol çekildi.31 Merkeziň esasy maksady, Hytaý we Benin guramalarynyň arasynda ykdysady we işewür hyzmatdaşlygy ösdürmek.Merkez 9700 inedördül metr meýdanda gurlup, meýdany 4000 inedördül metr.Gurluşyk çykdajylary ABŞ-nyň 6,3 million dollary, Hytaýyň hökümeti we Zhejiang welaýatynyň Ningbo şäherinde Hytaýyň hökümeti we welaýat toparlary halkara guramasy tarapyndan gurnalan maliýeleşdiriş bukjasy bilen örtüldi.Umuman aýdanyňda, maliýeleşdirmegiň 60% -i grantlardan gelýär, galan 40% -i halkara toparlary tarapyndan maliýeleşdirilýär.32 Merkez, Teams International tarapyndan saklanýan Benin hökümetinden 50 ýyllyk kärendäni öz içine alýan Build-Operate-Transfer (BOT) şertnamasy esasynda döredildi, şondan soň infrastruktura Beniniň gözegçiligine geçiriler.33
Ilkibaşda Hytaýyň Benindäki ilçihanasynyň wekili tarapyndan teklip edilen bu taslama Hytaý bilen söwda etmek isleýän Benin kärhanalarynyň üns merkezine öwrülerdi.34 Olaryň pikiriçe, söwda merkezi Benin we Hytaý kompaniýalarynyň wekillerine söwdany giňeltmek üçin merkezi platforma hödürlär, netijede has resmi däl kärhanalaryň Benin Söwda-senagat palatasynda resmi taýdan hasaba alynmagyna sebäp bolup biler.Businessöne bir bitewi işewürlik merkezi bolmakdan başga-da, söwda merkezi dürli söwdany ösdürmek we işewürligi ösdürmek üçin amatly şert bolup hyzmat eder.Maýa goýumlaryny, importy, eksporty, üstaşyr we franşiza çärelerini ösdürmegi, sergileri we halkara işewürlik ýarmarkalaryny, hytaý önümleriniň lomaý ammarlaryny guramagy we şäher infrastrukturasy taslamalaryna, oba hojalygy kärhanalaryna we hyzmat bilen baglanyşykly taslamalara isleg bildirýän hytaý kompaniýalaryna maslahat bermegi maksat edinýär.
Chineseöne hytaý aktýory täjirçilik merkezini oýlap tapan bolsa-da, bu hekaýanyň soňy däl.Gepleşikler garaşylýandan has uzaga çekdi, sebäbi Benin aktýory garaşyşlaryny kesgitledi, öz talaplaryny öňe sürdi we hytaýly oýunçylaryň düzetmeli boljak kyn şertnamalaryna itergi berdi.Meýdan saparlary, söhbetdeşlikler we esasy içerki resminamalar gepleşikler üçin esas döredýär we Beniniň döwlet işgärleriniň ýurduň has güýçli Hytaý bilen assimetrik gatnaşyklaryny göz öňünde tutup, ýerli kadalara we täjirçilik düzgünlerine uýgunlaşmak üçin hytaý aktýorlaryny nädip ynandyryp biljekdigini görkezýär.35
Hytaý-Afrika hyzmatdaşlygy köplenç çalt gepleşikler, şertnamalary baglaşmak we ýerine ýetirmek bilen häsiýetlendirilýär.Tankytçylar bu çalt prosesiň infrastrukturanyň hiliniň peselmegine sebäp bolandygyny öňe sürýärler.36 Munuň tersine, Kotonudaky Hytaý işewürlik merkezi üçin Beninde geçirilen gepleşikler dürli ministrliklerden gowy utgaşdyrylan býurokratiýa toparynyň näderejede gazanyp boljakdygyny görkezdi.Bu, esasanam haýallamagy talap edip, gepleşiklere itergi berenlerinde bolýar.Dürli hökümet bölümleriniň wekilleri bilen maslahatlaşyň, ýokary hilli infrastrukturany döretmek we ýerli gurluşyk, zähmet, daşky gurşaw we işewürlik ülňüleriniň we kodlarynyň berjaý edilmegini üpjün etmek üçin çözgütler teklip ediň.
2000-nji ýylyň aprelinde Ningbo şäherinden bolan hytaý wekili Benine geldi we gurluşyk merkeziniň taslama ofisini açdy.Taraplar deslapky gepleşiklere başladylar.Benin tarapyna Daşky gurşaw, ýaşaýyş we şäher gurluşyk ministrliginiň Gurluşyk býurosy (Benin hökümetiniň şäher meýilleşdiriş toparyna ýolbaşçylyk etmek üçin bellenen), Daşary işler ministrligi, Meýilnama we ösüş ministrligi, Senagat ministrligi we Söwda we Ykdysadyýet we maliýe ministrligi.Hytaý bilen geçirilen gepleşiklere Hytaýyň Benindäki ilçisi, Ningbo daşary söwda we ykdysady hyzmatdaşlyk býurosynyň müdiri we halkara toparynyň wekilleri girýär.37 2002-nji ýylyň mart aýynda başga bir Ningbo delegasiýasy Benine geldi we Beniniň Senagat ministrligi bilen memoranduma gol çekdi.Iş: Resminama geljekki iş merkeziniň ýerleşýän ýerini görkezýär.38 2004-nji ýylyň aprelinde Beniniň Söwda we senagat ministri Ningbo şäherine baryp, resmi gepleşikleriň indiki tapgyryna başlap, düşünişmek memorandumyna gol çekdi.39
Işewürlik merkezi üçin resmi gepleşikler başlansoň, hytaýly gepleşikçiler 2006-njy ýylyň fewral aýynda Benin hökümetine BOT şertnamasynyň taslamasyny hödürlediler. 40 Emma bu deslapky taslama has içgin göz aýlamak muny görkezýär.Bu ilkinji taslama (fransuz dilinde) tekst seljermesi hytaý gepleşikçileriniň başlangyç pozisiýasynyň (Benin tarapy soňra üýtgetmäge synanyşdy) Hytaýyň işewürlik merkeziniň gurluşygy, işleýşi we geçirilmegi bilen baglanyşykly düşnüksiz şertnama düzgünleriniň bardygyny görkezýär. ýeňillikli çemeleşmeler we teklip edilýän salgyt ýeňillikleri bilen baglanyşykly düzgünler.41
Birinji taslamada gurluşyk tapgyry bilen baglanyşykly birnäçe nokady bellemelidiris.Käbirleri Beninden şol çykdajylaryň näçeräkdigini görkezmezden belli bir "tölegleri" tölemegini soraýarlar.42 Hytaý tarapy, şeýle hem taslamada Benin we Hytaý işçileriniň aýlyk haklarynda "düzediş" isledi, ýöne düzedişiň mukdaryny görkezmedi.43 Hytaý barada teklip edilýän abzas tehniki-ykdysady esaslandyryşlary we daşky gurşawa täsiri talap edýär gözlegler diňe hytaý tarapy tarapyndan alnyp barylýar, gözleg býurolarynyň (gözleg býurolarynyň) wekilleriniň täsir barlaglaryny geçirýändigini belläp geçýär.44 Şertnamanyň düşnüksiz sözlerinde gurluşyk tapgyrynyň tertibi hem ýok.Mysal üçin, bir abzas umumy manyda “Hytaý tehniki gözlegleriň netijelerine esaslanyp jogap berer” diýilýär, ýöne munuň haçan boljakdygyny aýtmady.45 Şonuň ýaly-da, makalalaryň taslamasynda Benindäki ýerli işçiler üçin howpsuzlyk teswirnamalary agzalmaýar.
Merkeziň işi baradaky taslama taslamasynda Hytaý tarapy tarapyndan teklip edilen düzgünleriň arasynda umumy we düşnüksiz düzgünler hem bar.Hytaý gepleşikçileri, söwda merkezinde işleýän hytaý işewür operatorlaryndan lomaý we bölek harytlary diňe merkeziň özünde däl, Beniniň ýerli bazarlarynda hem satmaga rugsat berilmegini islediler.46 Bu talap Merkeziň asyl maksatlaryna ters gelýär.Kärhanalar Benin kärhanalarynyň Hytaýdan satyn alyp we Beninde we Günbatar Afrikada bölek satuw harytlary hökmünde has giňden satylyp bilinjek lomaý önümleri hödürleýär.47 Bu teklip edilýän şertlere laýyklykda, hytaý partiýalaryna haýsysyny görkezmezden "beýleki täjirçilik hyzmatlaryny" bermäge rugsat berer.48
Birinji taslamanyň beýleki düzgünleri hem bir taraplydy.Taslama, düzgüniň manysyny görkezmezden, Benindäki gyzyklanýan taraplara "Merkeze garşy haýsydyr bir diskriminasiýa çäre görmäge" rugsat berilmejekdigini öňe sürýär, ýöne onuň düzgünleri "mümkin boldugyça" has erkin pikirlenmäge mümkinçilik berýän ýaly görünýär.Benindäki ýerli ýaşaýjylary iş bilen üpjün etmäge synanyşyň, ýöne munuň nähili ediljekdigi barada jikme-jik maglumat bermedi.49
Hytaýyň şertnama baglaşýan taraplary hem boşatma talaplaryny öňe sürdüler.Abzas “Benin partiýasy, sebitdäki (Günbatar Afrika) beýleki hytaý syýasy partiýalaryna ýa-da ýurtlaryna Kotonou şäherinde merkeziň döredilen gününden başlap 30 ýyl bäri şuňa meňzeş merkez döretmäge ýol bermezligi talap edýär.“50-de hytaýly gepleşikçileriň beýleki daşary ýurtly we beýleki hytaýly oýunçylardan bäsdeşligi basyp ýatyrmaga synanyşýandyklaryny görkezýän şeýle şübheli sözler bar.Şeýle kadadan çykmalar, Hytaýyň welaýat kompaniýalarynyň artykmaç, aýratyn işewürlik gazanmak arkaly beýleki kompaniýalar, şol sanda beýleki hytaý kompaniýalary bilen bäsleşmäge synanyşýandygyny görkezýär.
Merkeziň gurluşygy we işleýşi üçin bolşy ýaly, taslamanyň Beniniň gözegçiligine geçirilmegi bilen baglanyşykly şertler Beninden aklawçy tölegleri we beýleki çykdajylar bilen baglanyşykly ähli çykdajylary we çykdajylary çekmegi talap edýär.52
Şertnamanyň taslamasy, Hytaý tarapyndan ýeňillikli bejeriş teklipleri bilen baglanyşykly birnäçe maddany hem öz içine alýar.Mysal üçin, bir düzgün, Gboje diýlip atlandyrylýan Kotonunyň eteginde ýer almak, söwda merkezi bilen baglanyşykly hytaý kompaniýalary üçin ammar gurmak isledi.53 Hytaý gepleşikçileri hem hytaý operatorlarynyň kabul edilmegini islediler.54 Benin gepleşikleri bu maddany kabul edip, soň pikirini üýtgetse, Benin hytaýlylara ýitgileriň öwezini dolmaga mejbur bolar.
Teklip edilýän nyrhlaryň we ýeňillikleriň arasynda hytaý gepleşikçileri Beniniň milli kanunçylygynda rugsat edilenlerden has ýumşak şertleri talap edýärler, ulaglar, okuw, hasaba alyş möhürleri, dolandyryş tölegleri we tehniki hyzmatlar we Beniniň aýlygy üçin ýeňillik talap edýärler.Hytaýly işçiler we işewürlik merkeziniň operatorlary.55 Hytaý gepleşikçileri, şeýle hem, merkezde işleýän hytaý kompaniýalarynyň girdejilerinden, kesgitlenmedik potolokdan, merkezi abatlamak we abatlamak üçin materiallardan, merkeziň işini wagyz etmek üçin mahabat we wagyz kampaniýalaryndan salgyt ýeňilliklerini talap etdiler.56
Bu jikme-jiklikleriň görkezişi ýaly, hytaý gepleşikçileri gepleşikleriň pozisiýasyny ýokarlandyrmaga gönükdirilen strategiki taýdan düşnüksiz manyda birnäçe talap etdiler.
Şertnamalaryň taslamasyny hytaýly kärdeşlerinden alandan soň, Benin gepleşikleri ýene-de düýpli üýtgeşmelere sebäp bolan düýpli we işjeň köp taraply gözleg işine başlady.2006-njy ýylda şäher infrastruktura şertnamalaryna göz aýlamak we üýtgetmek we beýleki degişli ministrlikler bilen utgaşyklykda şeýle şertnamalaryň şertlerini gözden geçirmek üçin Beniniň hökümetine wekilçilik edýän ýörite ministrlikleri bellemek kararyna gelindi.57 Bu şertnama üçin Beniniň esasy gatnaşýan ministrligi Daşky gurşaw, ýaşaýyş we şäher gurluşyk ministrligi beýleki ministrlikler bilen baglaşylan şertnamalary gözden geçirmegiň merkezi bolup durýar.
2006-njy ýylyň mart aýynda ministrlik Lokossada gepleşik ýygnagyny gurady, Söwda we senagat ministrligi, Zähmet we durmuş hyzmatlary ministrligi, Adalat we kanunçylyk ministrligi ýaly birnäçe taslamany gözden geçirmäge we ara alyp maslahatlaşmaga çagyrdy 58 Ykdysadyýet we maliýe baş müdirligi, býudjet jogapkärçiligi Baş müdirligi we Içeri işler we jemgyýetçilik howpsuzlygy ministrligi.59 Kanun taslamasynyň Benindäki ykdysady we syýasy durmuşyň ähli ugurlaryna (gurluşyk, iş gurşawy we salgyt salmak we ş.m.) täsir edip biljekdigini göz öňünde tutup, her ministrligiň wekillerine bar bolan düzgünlere laýyklykda anyk düzgünleri gözden geçirmek üçin resmi mümkinçilik bar. degişli pudaklarynda we Hytaý tarapyndan ýerli düzgünlere, kodlara we tejribelere laýyklyk derejesi tarapyndan teklip edilýän düzgünlere üns bilen baha beriň.
Lokasdaky bu yza çekişlik Benin gepleşiklerine hytaýly kärdeşlerinden wagt we aralyk, şeýle hem bolup biljek islendik basyşlary berýär.Duşuşyga gatnaşan Benin ministrliginiň wekilleri şertnamanyň şertleriniň Beniniň düzgünlerine we ülňülerine laýyk gelmegini üpjün etmek üçin şertnamanyň taslamasyna birnäçe üýtgetme girizmegi teklip etdiler.Beniniň resmileri bir edara agalyk etmegine we buýruk bermegine ýol bermezden, bu ministrlikleriň hemmesiniň tejribesini ulanmak bilen, bitewi fronty saklamagy we hytaýly kärdeşlerini gepleşikleriň indiki tapgyrynda şoňa görä sazlamaga itermegi başardylar.
Beniýaly gepleşikçileriň pikiriçe, 2006-njy ýylyň aprelinde hytaýly kärdeşleri bilen gepleşikleriň indiki tapgyry üç “gije-gündiz” dowam etdi.60 hytaýly gepleşikçi merkeziň söwda platformasyna öwrülmegini isledi.(diňe lomaý däl) harytlar däl, Beniniň Senagat we Söwda ministrligi muňa garşy çykdy we kanuny taýdan kabul edilip bilinmejekdigini aýtdy.
Umuman aýdanyňda, Beniniň hökümet hünärmenleriniň köptaraplaýyn howuzy gepleşik geçirýänlere hytaýly kärdeşlerine Beniniň düzgünlerine we düzgünlerine has laýyk gelýän täze şertnama taslamasyny hödürlemäge mümkinçilik berdi.Benin hökümetiniň agzybirligi we utgaşdyrylmagy Hytaýyň Benin býurokratlarynyň böleklerini biri-birine garşy goýmak we hytaýly kärdeşlerini eglişik etmäge we ýerli kadalara we iş tejribesine boýun egdirmek arkaly bölmek we dolandyrmak synanyşyklaryny çylşyrymlaşdyrdy.Benin gepleşikleri, Beniniň Hytaý bilen ykdysady gatnaşyklaryny çuňlaşdyrmak we iki ýurduň degişli hususy pudaklarynyň arasyndaky gatnaşyklary resmileşdirmek üçin prezidentiň ileri tutýan ugurlaryna goşuldy.Şeýle hem, ýerli Benin bazaryny hytaý bölek harytlarynyň suwundan goramagy başardylar.Producerli öndürijiler bilen hytaýly bäsdeşleriň arasyndaky güýçli bäsdeşlik, Günbatar Afrikanyň iň uly açyk bazarlaryndan biri bolan Duntop Market ýaly iri bazarlarda işleýän Benin söwdagärlerinden Hytaý bilen söwda garşylygy güýçlendirip başlady.61
Yza çekiliş Benin hökümetini birleşdirýär we Beniniň resmilerine Hytaýyň düzetmeli gepleşikleri has sazlaşykly alyp barmagyna kömek edýär.Bu gepleşikler kiçi bir ýurduň, Hytaý ýaly uly güýç bilen gowy utgaşdyrylsa we ýerine ýetirilse, nädip gepleşik geçirip biljekdigini görkezmäge kömek edýär.
Iş wagty: 18-2022-nji oktýabr